Młodzi uzależnieni od pornografii
Dlaczego młodzi ludzie sięgają po pornografię? „Kiedy w domu dochodziło do kłótni, ciągłych awantur, interweniowała policja, a codzienne życie kręciło się wokół strachu, czy np. tata wróci pijany i zacznie bić mamę lub rodzeństwo, doszło do przypadkowego odkrycia, że istnieje coś takiego jak masturbacja, która – zakończona orgazmem – wyzwala endorfiny i polepsza nastrój. A to daje poczucie bezpieczeństwa. Wówczas młode osoby zaczynają interesować się seksem, oglądać czasopisma pornograficzne oraz filmy, które dodatkowo stymulują ich doznania. One nie radzą sobie z uczuciami, ze złością, z wyznaczaniem granic, często są nieśmiałe, ciężko jest im budować relacje z inną osobą, a poprzez oglądanie pornografii udaje im się rozładować takie frustracje” – tłumaczy Karina Stasiak, Kierownik Oddziału Leczenia Uzależnień w Klinice Wolmed.
Z uzależnieniem od pornografii mamy do czynienia wtedy, gdy potrzeba oglądania zdjęć i filmów erotycznych oraz pornograficznych staje na pierwszym miejscu. Gdy młody człowiek wpada w pewien rodzaj obsesji, ciągłego myślenia o pornografii, a oglądanie filmów wiąże się z poszukiwaniem wrażeń i doznań seksualnych – pojawia się ogromna potrzeba, która kończy się masturbacją i doświadczeniem orgazmu. To przeżycie wiąże się z kolei z wydzielaniem endorfin i innych substancji endogennych poprawiających nastrój. Z badań przeprowadzonych przez dr Valerie Voon z Uniwersytetu w Cambrige wynika, że osoby uzależnione od pornografii charakteryzują zmiany w mózgu, które można porównać do zmian występujących u osób uzależnionych od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. Dlatego mówi się, że jest to podobne do uzależnienia chemicznego. Gdy takie zmiany zachodzą w młodym organizmie, niezmiernie trudno jest je odwrócić.
Przejawy uzależnienia
Oglądanie pornografii i osiąganie przy tym orgazmu doprowadza do uzyskania stanu specyficznej euforii. Młode osoby spędzają na tych czynnościach coraz więcej czasu, wszystko zaczyna im się kojarzyć z seksem, nadają znaczenie seksualne przypadkowo poznanym ludziom. Osoba uzależniona, poprzez jak najczęstsze oglądanie pornografii doprowadza do kompulsywnej masturbacji, charakteryzują ją natrętno seksualne myśli. W przypadku nowo poznanych, a czasem nawet tylko spotkanych osób, jej myśli krążą wokół seksu – zastanawia się, jaka figura kryje się pod ubraniem, czy ma ładne nogi, duże piersi – jakie byłyby jej doznania, gdyby poszli do łóżka – jak ta osoba byłaby wówczas ubrana, jaką fikuśną bieliznę by założyła… Jej funkcjonalne myślenie jest zakłócone. Myśli krążą wokół filmów pornograficznych, gadżetów, których można używać podczas uprawiania seksu. Trzeba mieć też na uwadze to, że tak jak w przypadku uzależnienia od alkoholu rośnie na niego tolerancja, tak przy uzależnieniu od pornografii zmieniają się rodzaje podniet, które doprowadzają do orgazmu. Osoba uzależniona potrzebuje coraz silniejszej stymulacji, by osiągnąć satysfakcję oraz zwiększyć doświadczenie seksualne. Kupuje nowe gazety, filmy pornograficzne, z czasem zmienia się także ich tematyka. Na przykład zaczyna oglądać filmy, w których kobieta uprawia seks z mężczyzną, ale gdy z czasem i to przestaje podniecać, szuka filmów, w których są dwie kobiety i mężczyzna, później pojawiają się elementy fetyszyzmu, transwestytów, a nawet sadystów czy masochistów. Niebezpieczne jest, gdy taka osoba nie widzi nic złego w oglądaniu obrazów z molestowaną i gwałconą kobietą. Co więcej, jest to dla niej nowym rodzajem podniety. Takie zachowania prowadzą do przekraczania zasad moralnych, wręcz do zachowań niebezpiecznych, doświadczania seksu na granicy prawa, którego jednym z objawów jest na przykład ocieractwo. Taka osoba ma zaburzenia osobowości, jest agresywna, traci wrażliwość, ma kłopot z tym, by wejść w stały związek z drugim człowiekiem.
Młody człowiek namiętnie oglądający pornografię, nie stroni też od agresywnych zachowań, sięga po alkohol, ma nawet myśli samobójcze. Z badania Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej wynika, że występuje to nawet cztery razy częściej, niż u młodzieży nie mającej styczności z pornografią.
Takie zafascynowanie pornografią u młodego człowieka zaczyna się już w wieku 14-15 lat. Gdy filmy erotyczne i pornograficzne ogląda systematycznie, dorastając zaczyna popadać w uzależnienie. Będzie on oczywiście ukrywał swoje nowe zainteresowania i rodzicom z początku trudno będzie się zorientować, że jest z nim coś nie tak. Ukażą to jednak problemy w szkole, trudności z koncentracją, wystąpią zaburzenia pamięci, a także problemy z wykonywaniem różnych obowiązków. Konsekwencje są widoczne w każdej sferze życia – rodzinnej, towarzyskiej, osobistej. A dzieje się tak, ponieważ funkcje młodego człowieka ciągle nastawione są na poszukiwanie wrażeń. W rezultacie nie jest on w stanie skoncentrować się na niczym na dłużej. Gdy próbuje z tym walczyć, czyli ograniczyć te doznania, przegrywa z własnymi potrzebami. Wówczas pojawia się niepokój, poczucie winy, zdenerwowanie, wstyd oraz obniża się ich samoocena – to tak, jakby niszczyli swoje wewnętrzne „ja”. A mimo to nie potrafią się powstrzymać od poszukiwania kolejnych doznań…
Co pornografia „załatwia” młodym?
Badania pokazują, że takie osoby w dzieciństwie same mogły być molestowane seksualnie, w rodzinie mogła też wystąpić przemoc, choroba alkoholowa jednego z rodziców lub dziadków. Mogły przejść traumę, charakteryzuje je niskie poczucie własnej wartości, są niestabilne emocjonalnie, mają wysokie poczucie lęku, nieśmiałości.
Jak dochodzi do nadmiernego zaangażowania w pornografię? Kiedy w domu dochodziło do kłótni, ciągłych awantur, interweniowała policja, a codzienne życie kręciło się wokół strachu, czy np. tata wróci pijany i zacznie bić mamę lub rodzeństwo, doszło do przypadkowego odkrycia, że istnieje coś takiego jak masturbacja, która – zakończona orgazmem – wyzwala endorfiny i polepsza nastrój. A to daje poczucie bezpieczeństwa. Wówczas młode osoby zaczynają interesować się seksem, oglądać czasopisma pornograficzne oraz filmy, które dodatkowo stymulują ich doznania. One nie radzą sobie z uczuciami, ze złością, z wyznaczaniem granic, często są nieśmiałe, ciężko jest im budować relacje z inną osobą, a poprzez oglądanie pornografii udaje im się rozładować takie frustracje.Jak chronić młodzież przed pornografią?
O tym, że coś jest nie tak, nastolatek jest w stanie sam się zorientować. Jednak jest to dla niego temat tabu na tyle wstydliwy, że nawet jak sam oceni, że za bardzo ciągną go „te sprawy”, to jest mała szansa na to, że komukolwiek się z tego zwierzy. Tym bardziej będzie to uzależnienie ukrywał, kłamał, zaprzeczał, bagatelizował. Jego zachowanie będzie typowe jak dla każdej osoby uzależnionej, pojawią się też te same mechanizmy uzależnienia.
Dlatego to rodzice muszą zauważyć, że coś się dzieje. Ich rolą jest sprawdzanie, z jakich treści dziecko korzysta łącząc się z Internetem w komputerze lub na urządzeniu mobilnym, czy jest to odpowiednie dla jego wieku. Zwłaszcza, że widok scen porno bądź erotyki wcześniej czy później doprowadzi młodego człowieka do potrzeby osiągania coraz większych doznań i to jest ogromne ryzyko, bo może doprowadzić do uzależnienia. Trzeba też zaznaczyć, że młodzi ludzie, którzy zaczynają bardzo wcześnie onanizować się podczas filmów pornograficznych czy erotycznych, mają później problemy z osiągnięciem satysfakcji seksualnej, kiedy kochają się z partnerem i w rezultacie kończą na masturbacji.
Wsparcie rodziców i terapia uzależnienia od pornografii
Pomoc można uzyskać w ośrodkach leczenia dla młodzieży – przejść terapię, by na początku zatrzymać błędne koło szukania doznań i zobaczyć, co będzie się działo, gdy zostaną one od niego odsunięte. Należy pomagać mu odwrócić uwagę, szukać różnych sposobów na zniesienie napięcia – można spróbować różnych metod relaksacji, zacząć uprawiać sport, poszukać hobby. A sama terapia to praca na emocjach, to jest poszukiwanie tej pierwotnej przyczyny, z powodu której dziecko sięgnęło po taki właśnie sposób rozładowywania emocji, nieznośnego dla niego napięcia. Trzeba nauczyć dziecko, w jaki sposób te emocje wytłumić, bo kiedy nie będzie mogło zaspokoić potrzeby, będzie cierpieć. I znów zacznie myśleć, że zna tylko jeden sposób na ukojenie tego wewnętrznego niepokoju…
Młody człowiek musi również zrozumieć, że seksualności nie należy traktować tylko i wyłącznie przedmiotowo, że nie służy ona jedynie do osiągnięcia orgazmu, ale do utworzenia bliskich relacji z ukochaną osobą. Należy doprowadzić do odwrócenia tego procesu, który opiera się wyłącznie na przedmiotowości. To nauka zrozumienia, jak ważna jest relacja, spotkanie z drugą osobą, przeżycie emocji, a nie tylko osiągnięcie orgazmu.
Terapia przebiega w towarzystwie osób bliskich, jest długa i wiąże się z tym, że za uzależnieniem od pornografii stoją inne emocje, z którymi też trzeba sobie poradzić. Rozpoczęcie leczenia jest konieczne, by młody człowiek nauczył się, jak nawiązywać więzi społeczne, co będzie miało ogromny wpływ na jego dorosłe życie i późniejsze relacje z partnerem.
Autor: Karina Stasiak
Współpraca: Dorota Bąk
Karina Stasiak – Kierownik Oddziału Leczenia Uzależnień w Klinice Wolmed. Certyfikowany specjalista terapii uzależnień, praktyk – mistrz NLP. Od wielu lat pracuje z osobami uzależnionymi. Posiada certyfikat z zakresu EEG Biofeedback.