Co trzeci nastolatek w Polsce korzysta z Internetu w sposób problemowy?
Problemowe korzystanie z Internetu to wśród młodzieży poważny problem. Jak pokazują najnowsze badania, w przypadku niemal trzech na dziesięciu polskich nastolatków wskazane jest rzetelne przeanalizowanie problemu oraz wzmożona interwencja rodzicielska, a trzech na stu nastolatków wymaga specjalistycznego „detoksu” pod okiem profesjonalistów.
Korzystanie z Internetu na urządzeniach mobilnych nie jest podyktowane wyłącznie względami utylitarnymi. Smartfony pozwalają na swobodny dostęp do sieci nie tylko w domu czy szkole, ale praktycznie w każdym miejscu. Prowadzone badania pokazują, że duża część użytkowników „wpatruje” się w ekrany bardzo intensywnie. Zjawisko to określa się właśnie jako problematyczne korzystanie z Internetu. W literaturze można również spotkać się z pojęciami takimi jak: „uzależnienie od Internetu”, „siecioholizm”, „nadużywanie Internetu” lub „FOMO” (ang. Fear of Missing Out).
Wyniki badań NASK w obszarze problemowego korzystania z Internetu
Aby zbadać skalę problemu przeprowadzono specjalny Test E-SAPS18, który składa się z pięciu podskal mierzących poszczególne komponenty problemowego użytkowania Internetu:
- tolerancja (eskalacja częstotliwości i/lub wielkości bodźca),
- pozytywna antycypacja (oczekiwanie nagrody),
- cyberspace (redukcja aktywności do sfery związanej z bodźcem),
- wycofanie (zespół odstawienia)
- objawy somatyczne (odczuwalne skutki zdrowotne).
Zebrane dane pokazują, że co trzeci nastolatek (33,6%) wykazuje się wysokim natężeniem wskaźników świadczących o problemowym korzystaniu z Internetu, a 3,2% – bardzo wysokim.
Okazuje się, że komponentami problemowego użytkowania Internetu, zaobserwowanymi w badanej populacji, są przede wszystkim 2 z 5 wskazanych czynników – tolerancja oraz objawy somatyczne. To one powodują tak wysoki wynik ogólny wśród polskiej młodzieży. Badania pokazały także, że grupa najmocniej obciążona problemowym korzystaniem z Internetu to dziewczęta uczęszczające do szkoły ponadpodstawowej.
Wnioski płynące z obserwacji
Pozytywny jest fakt, że świadomość problemu wśród rodziców nastolatków jest bardzo wysoka. Czterech na pięciu rodziców wskazuje, że ich dziecko powinno mniej korzystać ze swojego telefonu/smartfona (79,6%). Jednocześnie zauważono, że rodzice nie mają dość dokładnego wglądu w to, jak mocno ich dzieci uzależniły się od telefonów i Internetu. To niedoszacowanie po stronie rodziców najprawdopodobniej nie wynika z braku troski czy czasu poświęcanego dzieciom, lecz z ukrywania przez nastolatki negatywnych skutków używania smartfona. To z kolei pokłosie obaw dzieci przed rodzicielskimi sankcjami mającymi na celu ograniczenie czasu korzystania z Internetu.
Jak wskazano w raporcie, „zjawisko to jest najbardziej (statystycznie) związane nie tyle ze sposobem użytkowania, co z ilością czasu spędzonego przed ekranem, dlatego należałoby zachęcić rodziców i opiekunów do przemyślenia ich dotychczasowej strategii wychowawczej i kontroli rodzicielskiej w zakresie dostępu dziecka do smartfona”.
Źródło:
Raport z ogólnopolskiego badania uczniów NASTOLATKI 3.0, Redakcja: dr Rafał Lange, Warszawa 2021
Fot. Annie Spratt, Unsplash.com